Prosument : rozliczenia net billing, zasady i kalkulator fotowoltaiki – kompendium wiedzy
Net billing to system rozliczeń prosumentów obowiązujący od 1 kwietnia 2022 r. dla nowych instalacji fotowoltaicznych. Polega na sprzedaży nadwyżek energii do sieci po cenach rynkowych oraz zakupie energii gdy instalacja nie pokrywa zapotrzebowania. Prosument otrzymuje depozyt prosumencki – wielkość energii odprowadzonej do sieci, którą może wykorzystać na pokrycie kosztów energii w ciągu 12 miesięcy. Po tym czasie niewykorzystane środki są rozliczane po średniej cenie miesięcznej z giełdy. System zastąpił wcześniejszy net metering, w którym rozliczenie opierało się na bilansowaniu ilości energii w stosunku 1:0,8.
Prosument energii w Polsce staje się świadomym uczestnikiem rynku energetycznego, aktywnie kształtując przyszłość energetyki rozproszonej. System rozliczeń Net Billing wprowadzony w 2022 roku fundamentalnie zmienił sposób, w jaki właściciele instalacji fotowoltaicznych współpracują z siecią elektroenergetyczną. Podstawowym aspektem nowego systemu jest odpowiednie, a nie ilościowe rozliczanie energii wprowadzanej do sieci. Mechanizm ten opiera się na depozycie prosumenckim – swoistym koncie, na którym gromadzone są środki ze sprzedaży nadwyżek energii. Właściciele instalacji PV muszą teraz znacznie dokładniej planować wielkość systemów fotowoltaicznych, aby osiągnąć optymalną autokonsumpcję energii.
Net Billing wprowadza dynamiczne ceny sprzedaży i zakupu energii, które są uzależnione od aktualnych warunków rynkowych. Jak dobrze zarządzać produkcją i zużyciem energii w nowym systemie rozliczeń? Odpowiedź tkwi w precyzyjnym doborze mocy instalacji oraz maksymalizacji wykorzystania wyprodukowanej energii na własne potrzeby. Prosumenci muszą nauczyć się nowych nawyków związanych z użytkowaniem energii – od przesunięcia obciążeń na godziny słoneczne po instalację magazynów energii (które są opłacalne).
Optymalizacja instalacji fotowoltaicznej w systemie net billing
Projektowanie instalacji fotowoltaicznej w systemie Net Billing wymaga szczegółowej analizy profilu zużycia energii gospodarstwa domowego. Należy uwzględnić następujące podstawowe elementy:
- Roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną
- Dzienny rozkład zużycia energii
- Potencjał techniczny dachu lub gruntu pod instalację
Ekonomia i efektywność systemu prosumenckiego
Kalkulacja opłacalności instalacji fotowoltaicznej musi uwzględniać nowe zmienne wprowadzone przez system Net Billing. Prosumenci powinni spojrzeć na współczynnik autokonsumpcji – im wyższy, tym lepsza ekonomika całego przedsięwzięcia. Średni czas zwrotu z inwestycji (ROI) dla typowej instalacji domowej wynosi obecnie od 7 do 10 lat, zależnie wielu spraw lokalnych. „Podstawą sukcesu jest precyzyjne zbilansowanie produkcji i zużycia energii” – to mantra aktualnego prosumenta.
Nowoczesne systemy monitoringu i zarządzania energią – potrzebne narzędzia w arsenale świadomego prosumenta – umożliwiają bieżącą optymalizację zużycia energii. Implementacja inteligentnych rozwiązań energetycznych staje się standardem w prosumenckich instalacjach fotowoltaicznych. Technologie takie jak falowniki hybrydowe, magazyny energii czy systemy zarządzania energią (EMS) – to elementy układanki, która tworzy efektywny system prosumencki.
Jak net billing kalkulator pomaga inwestorom PV oszczędzać na prądzie?
Net billing to system rozliczeń energii elektrycznej wprowadzony w 2022 roku dla nowych prosumentów fotowoltaiki. Kalkulator net billing pozwala określić realne oszczędności i czas zwrotu z inwestycji w instalację fotowoltaiczną. System ten opiera się na odpowiedniej wycenie energii wprowadzonej do sieci według średniej miesięcznej ceny energii na rynku. Prosument sprzedaje nadwyżki energii po cenach hurtowych, a kupuje prąd po cenach detalicznych. Depot energii, czyli wirtualny portfel prosumenta, gromadzi środki ze sprzedaży nadwyżek, które można wykorzystać na pokrycie kosztów zakupu energii w okresach mniejszej produkcji.
Przy obliczaniu opłacalności systemu net billing należy uwzględnić różnicę między ceną sprzedaży a zakupu energii, która wynosi około 20-30%. Prosument otrzymuje za wprowadzoną do sieci energię średnio 700-800 zł/MWh, podczas gdy cena zakupu może przekraczać 1000 zł/MWh. Kalkulator net billing uwzględnia także autokonsumpcję, czyli bezpośrednie zużycie wyprodukowanej energii. Im wyższa autokonsumpcja, tym większe oszczędności, ponieważ energia zużyta na własne potrzeby nie podlega stratom związanym z różnicą cen. System rozliczeń daje możliwość wykorzystania środków z depozytu przez 12 miesięcy, co pozwala na efektywne zarządzanie nadwyżkami energii w skali roku.
Depozyt energii prosumenta – ile mocy mieści akumulator fotowoltaiczny?
Wielkość energii zgromadzonej w magazynie energii prosumenta zależy przede wszystkim od pojemności zastosowanego systemu magazynowania. Typowy domowy magazyn energii może pomieścić od kilku do kilkunastu kilowatogodzin (kWh) energii elektrycznej. Pojemność ta jest ważnym parametrem wpływającym na autonomię energetyczną gospodarstwa domowego. Przy doborze wielkości magazynu należy uwzględnić średnie dzienne zużycie energii oraz charakterystykę produkcji z instalacji fotowoltaicznej. Większość dostępnych na rynku rozwiązań oferuje pojemności w zakresie 5-15 kWh, co najczęściej wystarcza na pokrycie zapotrzebowania gospodarstwa domowego przez parę do kilkunastu godzin.
- Standardowa pojemność magazynu: 5-15 kWh
- Sprawność magazynowania: 85-95%
- Żywotność: 10-15 lat lub 6000-8000 cykli
Wydajność magazynowania zależy także od temperatury otoczenia oraz intensywności wykorzystania systemu. W praktyce rzeczywista dostępna pojemność może być niższa od nominalnej ze względu na straty konwersji energii oraz zabezpieczenia chroniące akumulator przed nadmiernym rozładowaniem.
Innowacyjne rozwiązania w hybrydowym magazynowaniu energii prosumenckiej
Nowe trendy w technologii magazynowania energii wskazują na rosnące zainteresowanie systemami hybrydowymi, łączącymi różne technologie akumulacji. Połączenie baterii litowo-jonowych z superkondensatorami pozwala na optymalne wykorzystanie zalet obu rozwiązań. Technologia Vehicle-to-Grid (V2G) umożliwia wykorzystanie akumulatorów samochodów elektrycznych jako dodatkowych magazynów energii, zwiększając elastyczność całego systemu prosumenckiego.
Ile zapłaci Ci elektrownia za Twój domowy prąd ze słońca?
Właściciele mikroinstalacji fotowoltaicznych o mocy do 10 kW mogą liczyć na gwarantowaną cenę odkupu nadwyżek energii na poziomie 0,72 zł/kWh netto. Wielkość ta została ustalona przez Urząd Regulacji Energetyki na rok i dotyczy prosumentów, którzy przeszli na nowy system rozliczeń net-billing. Jest to znacząca zmiana w porównaniu do poprzedniego systemu net-metering, gdzie rozliczenie następowało w stosunku 1:0,8 dla instalacji do 10 kW. Obecna stawka odkupu jest powiązana z rynkową ceną energii elektrycznej i może ulegać zmianom w kolejnych latach.
Zwróćmy uwagę, że prosumenci mogą sprzedawać nadwyżki energii do sieci przez cały rok, a środki ze sprzedaży są gromadzone na ich własnych kontach prosumenckich. System pozwala na wykorzystanie zgromadzonych środków do opłacenia rachunków za energię w okresach, gdy produkcja jest niższa niż zapotrzebowanie. Niewykorzystane środki są wypłacane raz w roku.
Prosumenci muszą jednak pamiętać, że oprócz ceny sprzedaży energii, ważnym elementem kalkulacji opłacalności instalacji są także koszty dystrybucji energii oraz opłaty stałe. W systemie net-billing prosument kupuje energię po cenach rynkowych, co znaczy, że w okresach wysokich cen energii może to wpływać na rentowność całej inwestycji. Dlatego podstawowe jest odpowiednie zwymiarowanie instalacji pod kątem rzeczywistego zapotrzebowania gospodarstwa domowego na energię elektryczną.
